Opnun sumarsýningar

24.06.2019

Sérsýning Heimilisiðnaðarsafnsins íslenska lopapeysan, uppruni, saga, hönnun var opnuð á Uppstigningardag.

Um er að ræða farandsýningu sem má rekja til rannsóknarverkefnis Heimilisiðnaðarsafnsins, Hönnunarsafns Íslands og Gljúfrasteins húss skáldsins. Skýrsla um þessa rannsókn er birt á vefsíðum safnanna. Í framhaldi var ákveðið að hlutgera afraksturinn með farandsýningu sem var fyrst opnuð í Hönnunarsafninu í desember árið 2017. Auður Ösp Guðmundsdóttir, sýningarhönnuður sá um að hanna sýninguna og koma henni upp. Um svipað leiti kom út bókin um íslensku lopapeysuna eftir Ásdísi Jóelsdóttur sem byggð er á rannsóknarskýrslunni sem hún vann á sínum tíma.

Fyrri hluta árs 2018 var sýningin sett upp á Nord Atlandes Brygge í Kaupmannahöfn og síðan fór sýningin til Odense. Auður Ösp setti svo sýninguna upp aftur í Heimilisiðnaðarsafninu.

Safnasjóður styrkti bæði rannsóknarvinnuna og farandsýninguna einnig fékkst styrkur frá Uppbyggingarsjóði Norðurlands vestra til sýningarinnar og má segja að sá styrkur hafi gert Heimilisiðnaðarsafninu kleift að taka þátt í verkefninu.

Íslenska lopapeysan kom ekki fram á sjónarsviðið fyrr en á fimmta og sjötta áratug síðustu aldar. Einnig er ljóst að engin ein prjónakona hannaði lopapeysuna heldur hefur útlit og gerð hennar tengst mörgum áhrifaþáttum. Auður Laxnes átti þó mikinn þátt í því að móta útlit peysunnar og kynna hana í gegnum tengsla net sitt.

Elín safnstjóri fór nokkrum orðum um frumgerðir þriggja peysa sem allar eru varðveittar í safninu og voru í fyrstu uppsetningu sýningarinnar. Peysurnar voru síðan endurgerðar áður en sýningin var send til Danmerkur.
Sagði Elín að í heimildum um sjómannspeysuna eða duggarapeysuna úr safni Halldóru Bjarnadóttur komi fram að peysan hafi verið prjónuð árið 1920. Halldóra segir einnig að á kreppuárunum hafi svona peysur verið handprjónaðar þúsundum saman, aðallega norðanlands en einnig á Vestfjörðum og seldar Veiðarfæraverslunum í Reykjavík og Akureyri. “Þótti góð atvinna að prjóna peysurnar og eftirsótt” segir Halldóra.

Gömlu peysurnar liggja frammi á meðan sýningin verður í Heimilisiðnaðarsafninu.

Elín kvað samstarfsverkefnið hafa verið mjög árangursríkt og gott dæmi um góðan ávöxt af samstarfi ólíkra safna.

Í lokaorðum Elínar kom fram að þetta væri í sautjánda sinn sem opnuð væri Sérsýning í safninu sem teljist merkilegt hjá ekki stærri stofnun.

Hún minnti einnig á þann heiður og ábyrgð sem byggðarlaginu hefði hlotnast að eiga slíkt safn sem Heimilisiðnaðarsafnið, sem nyti daglegrar viðurkenningar gesta, fræða- og listafólks og augljósasta dæmi um þessa viðurkenningu væri stöðugur áhugi listafólks um að fá að halda sérsýningu í safninu.

Björg Baldursdóttir frá Kvæðamannafélaginu Gná, kvað stemmur bæði í upphafi athafnar og í lokin og var gerður góður rómur af.

Ágæt aðsókn var við opnunina og þáðu gestir kaffi og kleinur og áttu notalega samverustund í kaffirými safnsins.

Sumarstarfsstúlkur safnsins eru þær Þórunn Erla Guðmundsdóttir og Elísabet Eir Óttarsdóttir. Opnunartími safnsins er alla daga í júní, júlí og ágúst frá kl. 10:00 til 17:00